Note à tous les Internautes de Soninkara

[Timera khalidou]

An do golle Maarenme Foodiye Siise, an tirinde ke siro moxo buru, nuwari an do tanpiye.
ken falle; in na fonne ko Ba Madikaama Sumina Kanute kanma, in ga ke be tu a kanma, ken falle m'in ga ri jagande ña a kanma siri Allan da dunŋe;

Ba Madi-Kaama bireye:
A toxo: Madi-Kaama Kanute, i ñ'a xilli Madi-Kaama Sumina, saaxen ya ni; Sumina, a Bange (saare): Turungunbe Kingi dappen di, ma o na ti: ñooro (Nioro) mara saasa dappe-debidun maraye ke di, a ña siine 18... (wujjuune do kamo seegi ke noxon ya di), sere ya ni o na ti: Alla da fiidun-tuwaaxun kin'a yi (philosophe), bawo: a yinme d'a ko i digaame yogo nan ti: "inke Madi-Kaama Sumina, sere ma dimina r'in di digaamen di, ganta leminan baane, limine ke do na yinmen yan ñi dangini, in d'a tirindi, in ti: lemine ke! ke na kara ya ba, ma a ma kara, a ti: ayi in faayi da a minindi ya, in ti: lemine ke in yan da digaamen wara an wa ken falle in ñ'in katta ya. "
An w'a tu sere be bireyen noxon su di, diminan ga r'a di ta baane ya digaamen di, ma sere baane ya ga d'a raga digaamen di, o tini ken da mani !!! Hari ken nan xoto fiidun-tuwaanon wa (philosophes).
A biye ke a d'a ña Soonikara su ya naxa, bawo; i ñi a xilli me-sooxeyen ga na ro soron do me naxa noqu be, kuudo nan ri kiiti i naxa, A menjanŋen ra nta jaatene nan ñame Sooninkara, bawo; noqu su tuwallenma w'a maxa no, hari a faatiye (kalle)!! a faati a ga daga bogu i menjanŋen ya yi.
ken ya ni o na ti: Ba Madi-Kaama ni: Fiidun-tuwaanan ya yi, sere-lalinŋen ya ni, Kiitaanan ya ni, Tuwaanan ya ni, taalin tuwaana, diganxooren kama.

A faatiye (kalle):
Ba Madi-Kaama giri Turungunbe t'i wa da bogu i menjan linŋen xaranmoxo Moodi-Xulle Testaayi Gidimaxa deppen di, jaaxa Sooninkara fiidun-tuwaanan saaten faayi taaxunu n'a dugu Gidimaxa ya, kallen da BA MADI-KAAMA SUMINA KANUTE wutu Sooninkara jikke, a ña siine 1887 (wujjune kamo seegi tansege do siino ñeeri) Tesitaaye Gidimaxa. Fiidun-tuwaanan daga moxon faayi, kiitaanan daga, digan-xooron kaman daga, sooninkan xannen wurugindan daga, sooninkan xannen d'i wure tuwaanan daganten faayi, eeeeeeeeeeeeeeh ke duna!! Ba Madi-Kaama da duna toxo, na Sooninkan xanne do Sooninkaaxu toxo o maxa, koona Ba Madi-Kaama kunme ke burunu Sooninkara ? ? ?

A digaamu yogonu faayi:
* Ba ti:" mani in d'in kaba in ganta balla da tiban(jongen) setundi, in d'in xiri: a nta fo tooron'in wa in ga na daga, in ga na bara xa; in n'a ŋari kanmu".
* A ti:" Sefaanan kara, seedaanan kara, sefen na minna?".
[ke wure: sere be ga da digaamen ko ken kara, a ga d'a ko be jondi ken xa kara, o na digaame ke kitana kanmoxo?].
* A ti xadi:" i ga d'a tirindi ti: Ba Madi-kaama; kan yiganden linŋi duna yiganden su yi? a ti: yiganden be ga na dullen ñi an ŋa".
* A d'i jaabi; "I ga da maran faga seyinŋen ŋa, na yilli buccunnu beesebeese a kanma, na Madikaama tirindi; ti ke yille w’o bakka yirigi ba? A ti gell’a wureedun ga xo a kanmu a w’o bakka".
[a gan ti: a w'o bakka, i ñi seyinŋen jagana n'a koy'a ya yi, nan ti; kanmoxo, seyinŋe? xa: Ba Madi-kaama ya ni].

.................. o na lenki xallen sigindi yere.

korosinde: xa ga na defontaaxun wari noqu su, xa na dudoxoto, n'in maatandi !!
a xaranŋaanan sun nuwari, an do sooninkaaxu!


wuron do xeeri!

Dagabire 12/2307 w. [xasu 12ndi/12/2007 i.f.

xa maarenme: Madibiramu Kante.

Ke na xa maamana ya bawoni,inke ta fana yaani ken ga xa safana.noxo wutte ma taare baga saareyanda taare baga!oya ta tana.