O sinmawu
Baxañexunte, yirangarandinten ya toxon ni baxañexunte. Kanfina, kanun ga na fina a ga da a taaxu a yi, jikken ga ma bono ma kanmen ga texe, kanfina ke saxu tabullu ku gundayen kanma, i binnun ya ni yinme ke. Gaaran binne, a xa a wa a di, digaame be ga da tonƞun futu, o da ji saxu gaaren xa ya, xo o ga da ji saxu tonƞun xa ya yaaxe be, na tonƞun yogo xa ña tonƞu xullen ƞa. Ma ni hon da Baxañexunten ña ho haranhare ya a na a ñi xa o da a xerexere ti ƞariñaƞoyen ya? Mani hon da gaaren finandi, mani ho da tonƞun xurandi? Seren yinme ga na lahi digaame yogo konno, a na du toxo nan ti « hari na a saha i konnaanon da », ma o ku beenu yinmenu ga digaame ke konno keti o nta kahini konnaano ku ya di ? Ku na ti gumanƞu, sooninko tananu na ti wunanƞu, a me nta kori a na a ñi koni moxo tananu wa a di, i noxon di, kotokanjaane wa sehene, a wa miire, senberanloxaaxu ke banbi gotoyen segen ya. A gabangabe turunƞe ke ni soorontanbali ya, xawuye, tuwanbali, jikkin xosa yo ken saxu mani ho kanma ?
Ku gumanƞu ya ni ba, ku garandikittu ya ni ba, ken do ho gabigabe, sere duran ho he, soron su ya ho ni, sooninkon ya ho ni, ma xa o na ti gajagaankon ya na a ñaana ma a konno kundu, ma gidimaxanko, ma kanbiyanko. O ga kiye ke be di lenki, an ga na tohu gobo, toxo do janmu wa a ya, an ga na kitaabe xara, bagi xobo, ma a ga da ƞunokacce xobo, ken ga koto ñaana yokken moxon ma su ya, danbe wa a ya, gelli giribanƞe a do teƞera. O biremoxon, o danben do wulliye, wondi danbe do haada sunpu, an ga na giri do i ya, xo tuwaaxun moxon man su, a senben ga nta an maxa, ma a ga nta jamaanen maxa, ma a ga nta xaranlaxe ke maxa, a xotono ya, a kite moxon xotono ya. Sere na kitaabe saha, a wa ñaana muurunden daqun ña na a ya. Seren na kitaaben saha, a wa ñaana a kaman sewo ya gelli xanuye kaara, sondonme xanuye kaara. Seren na kitaaben saha, a wa ñaana gelli toƞonde, ma haasande, ma melinƞonden kille. O da a wari, o wa tuure sehendini, o wa jarinte xanjono, seren ken yinme raawa I moxo konno.
Baxañexunte, yirangarandinten ya toxon ni baxañexunte. Kanfina, kanun ga na fina a ga da a taaxu a yi, jikken ga ma bono ma kanmen ga texe, kanfina ke saxu tabullu ku gundayen kanma, i binnun ya ni yinme ke. Gaaran binne, a xa a wa a di, digaame be ga da tonƞun futu, o da ji saxu gaaren xa ya, xo o ga da ji saxu tonƞun xa ya yaaxe be, na tonƞun yogo xa ña tonƞu xullen ƞa. Ma ni hon da Baxañexunten ña ho haranhare ya a na a ñi xa o da a xerexere ti ƞariñaƞoyen ya? Mani hon da gaaren finandi, mani ho da tonƞun xurandi? Seren yinme ga na lahi digaame yogo konno, a na du toxo nan ti « hari na a saha i konnaanon da », ma o ku beenu yinmenu ga digaame ke konno keti o nta kahini konnaano ku ya di ? Ku na ti gumanƞu, sooninko tananu na ti wunanƞu, a me nta kori a na a ñi koni moxo tananu wa a di, i noxon di, kotokanjaane wa sehene, a wa miire, senberanloxaaxu ke banbi gotoyen segen ya. A gabangabe turunƞe ke ni soorontanbali ya, xawuye, tuwanbali, jikkin xosa yo ken saxu mani ho kanma ?
Ku gumanƞu ya ni ba, ku garandikittu ya ni ba, ken do ho gabigabe, sere duran ho he, soron su ya ho ni, sooninkon ya ho ni, ma xa o na ti gajagaankon ya na a ñaana ma a konno kundu, ma gidimaxanko, ma kanbiyanko. O ga kiye ke be di lenki, an ga na tohu gobo, toxo do janmu wa a ya, an ga na kitaabe xara, bagi xobo, ma a ga da ƞunokacce xobo, ken ga koto ñaana yokken moxon ma su ya, danbe wa a ya, gelli giribanƞe a do teƞera. O biremoxon, o danben do wulliye, wondi danbe do haada sunpu, an ga na giri do i ya, xo tuwaaxun moxon man su, a senben ga nta an maxa, ma a ga nta jamaanen maxa, ma a ga nta xaranlaxe ke maxa, a xotono ya, a kite moxon xotono ya. Sere na kitaabe saha, a wa ñaana muurunden daqun ña na a ya. Seren na kitaaben saha, a wa ñaana a kaman sewo ya gelli xanuye kaara, sondonme xanuye kaara. Seren na kitaaben saha, a wa ñaana gelli toƞonde, ma haasande, ma melinƞonden kille. O da a wari, o wa tuure sehendini, o wa jarinte xanjono, seren ken yinme raawa I moxo konno.
Kitaabe be toxon ni «Le Parcours inachevé d’un enfant noir. D’une rive à l’autre du Sahara.» O na yilla moxo be ga gemmu o ya : "hatanbinnanlenme terenden ga konto. Gelli Sahara waxe katta a waxe”. Terende be ga da seren wutu kayihayide ya gelli Gattaaga kunda, na an ritti Paripanda, nan bogu do Nuwaasootu, na Marakeec wura, na Teneere seyinharon wura, tonƞun ya ni seren yinme ya na a tu I ga ke be munda. Na du tirindi a siren ya ni, xa tirindun jaabun liƞen ni i kaman yinme ya maxa. Ken ya ni lenki o ga da tirindindun jaabun mundu sahandaana n yinme ya, jamankahon tuwan yaani, debintaaxe moxon gemundan ya ni, a wa gesundin kapponun di, nda o lenki masalanlenma n bisimilla, a ya ga ni Tijaani Koyita ma xa ga na lahi xa na ti Tidiane Npaali Koita. Ken kuna Tijaani kassataya daaxanlenmon do duugu deege terenkaanon kuuñi.
Suwiye 25 siine 2010
Ceerno Koone
Suwiye 25 siine 2010
Ceerno Koone